Gabinet Edukacyjny

🔊 Słuchaj

Prowadząca edukację: pielęgniarka Ewa Pochylska, pielęgniarka Bogumiła Kokosińska.

Cel:
– uzyskanie lepszej kontroli ciśnienia tętniczego,
– możliwość stosowania mniejszej liczby leków lub zmniejszenie ich dawek,
– zmniejszenie ryzyka wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych
– uświadomienie istoty choroby, ryzyka jej powikłań, oraz zasad monitorowania

Termin i miejsce edukacji
Edukacja jest prowadzona – dwa razy w miesiącu (w piątki)  w siedzibie SPZOZ w Warce

EDUKOWANI PACJENCI:
Edukowani pacjenci to osoby z nadciśnieniem tętniczym niestabilnym, posiadający aktywną deklarację przynależności do naszej przychodni.

🔊 Słuchaj

Nadciśnienie tętnicze jest jednym z głównych czynników rozwoju groźnych chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym choroby niedokrwiennej serca i udaru mózgu.

Nadciśnienie tętnicze charakteryzuje się okresowym lub stałym podwyższonym ciśnieniem tętniczym krwi.

Klasyfikacja nadciśnienia tętniczego

Kategoria	Ciśnienie tętnicze skurczowe (mm Hg)	Ciśnienie tętnicze rozkurczowe (mm Hg)
CIŚNIENIE TĘTNICZE
Optymalne	<120	<80
Prawidłowe	120—129	80—84
Wysokie prawidłowe	130—139	85—89
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE
Stopień 1 (łagodne)	140—159	90—99
Stopień 2 (umiarkowane)	160—179	100—109
Stopień 3 (ciężkie)	≥180	≥110
Izolowane skurczowe	≥140	<90

 

Co wpływa na rozwój choroby?
W przypadku nadciśnienia tętniczego możemy mówić o czynnikach niezależnych od pacjenta i tych modyfikowalnych. Do pierwszej grupy kardiolodzy zaliczają mutacje genetyczne, które zwiększają podatność organizmu na czynniki środowiskowe lub bezpośrednio wpływają na rozwój choroby.

Niemniej u zdecydowanej większości pacjentów wpływ na występowanie choroby mają czynniki modyfikowalne, czyli te wynikające ze stylu życia i codziennych nawyków takich jak:

• nadmierne spożycie sodu,
• sięganie po żywność wysoko przetworzoną,
• dietę bogatą w cukry proste i tłuszcze nasycone,
• nadwagę i otyłość,
• niską aktywność fizyczną,
• alkohol,
• palenie papierosów.

Nadciśnienie tętnicze – charakterystyczne objawy
Nadciśnienie tętnicze potrafi przebiegać niemal bezobjawowo, a ewentualne symptomy błędnie brane są za objawy przemęczenia lub gorszego samopoczucia.

Osoby cierpiące na nadciśnienie tętnicze często skarżą się na nagłe uderzenia gorąca i związane z tym zaczerwienienie skóry, zwłaszcza na klatce piersiowej i twarzy. Towarzyszyć temu mogą zaburzenia rytmu serca opisywane jako „uczucie kołatania”, nadpotliwość i zawroty głowy. Należy również zwrócić uwagę na nawracający ból głowy zlokalizowany w części potylicznej, czyli z tyłu głowy. Nieleczone nadciśnienie może wpływać na kondycję całego organizmu. Możemy się czuć bardziej zmęczeni i ospali, mniej wydolni. Niejednokrotnie zdarza się, że nadciśnienie jest źródłem problemów z zasypianiem. Objawy nadciśnienia mogą  u jednej osoby wystąpić zaledwie jako jeden symptom lub cała ich paleta.

Profilaktyka nadciśnienia tętniczego:
Najważniejsze elementy profilaktyki nadciśnienia tętniczego to:

• Zmiany na talerzu – osoby ze zdiagnozowanym nadciśnieniem powinny stosować zróżnicowaną dietę, bogatą w węglowodany złożone, tłuszcze nienasycone, warzywa i owoce oraz chude mięsa i niskotłuszczowy nabiał. Należy też ograniczyć spożycie sodu przy jednoczesnym zwiększeniu spożycia potasu. Dowiedziono bowiem korelacji między spożywaniem sody kuchennej, a wzrostem ciśnienia tętniczego. Ten sposób żywienia nazywany jest dietą DASH (z ang. dietaryapproaches to stop hypertension). Nie zaszkodzi jednak, by także zdrowe osoby wprowadziły takie zmiany w swoim sposobie żywienia.
• Obniżenie masy ciała – osoby z nadmierną masą ciała często zmagają się z nadciśnieniem i istnieje silny związek między tymi zjawiskami. Szczególnie groźna jest otyłość brzuszna, która zwiększa ryzyko chorób metabolicznych i układu sercowo-naczyniowego.
• Więcej ruchu – sposobem na redukcję wagi i poprawę samopoczucia jest regularne uprawianie sportu. Aktywność fizyczna ułatwia kontrolę ciśnienia tętniczego, szczególnie sporty poprawiające wydolność, takie jak: bieganie, pływanie, fitness, szybkie spacery.
• Porzucenie nałogów – za jeden ze znaczących czynników zwiększonego ryzyka sercowo-naczyniowego uważane jest palenie tytoniu, które przyspiesza akcję serca i podwyższa ciśnienie. Ponadto dym tytoniowy i zawarte w nim substancje przyczyniają się do rozwoju nowotworu języka, krtani i płuc. Dlatego najlepiej zrezygnować z palenia papierosów, a także picia nadmiernych ilości alkoholu.

Leczenie nadciśnienia
Nie ma jednego typu terapii w leczeniu nadciśnienia tętniczego, ponieważ schorzenie to zależne jest od wielu czynników, które mogą być przeszkodą w stosowaniu niektórych leków. Wszystkie leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym wydawane są wyłącznie z przepisu lekarza. To od lekarza zależy, które z nich będą nadawały się do leczenia konkretnego pacjenta. Lekarz może zaordynować stosowanie jednego leku lub połączenia kilku preparatów.

Powikłania podwyższonego ciśnienia
Utrzymanie ciśnienia krwi w granicach normy ma duży wpływ na nasze zdrowie. Im dłużej utrzymuje się wysokie ciśnienie, tym większe może wyrządzić szkody. Brak odpowiedniego leczenia powoduje powikłania przede wszystkim ze strony układu sercowo-naczyniowego, prowadzi do rozwoju miażdżycy, niewydolności serca, zawału mięśnia sercowego, a nawet udaru mózgu. Konsekwencją źle leczonego lub nie leczonego nadciśnienia może być również retinopatia nadciśnieniowa, będąca skutkiem uszkodzenia naczyń krwionośnych oka oraz niewydolność nerek.

🔊 Słuchaj

Prowadząca edukację: pielęgniarka Ewa Pochylska, pielęgniarka Bogumiła Kokosińska.

Cel spotkania:
Uczestnicy poznają podstawowe wiadomości o hiperlipidemii. Potrafią stosować dietę w hiperlipidemii.

Termin i miejsce edukacji:
Edukacja jest prowadzona – dwa razy w miesiącu (w środy)  w siedzibie SPZOZ w Warce.

EDUKOWANI PACJENCI:
Edukowani pacjenci to osoby ze świeżo rozpoznaną hiperlipidemią.

🔊 Słuchaj

Co to jest hipercholesterolemia i jakie są przyczyny?

Hipercholesterolemią nazywamy zwiększenie stężenia cholesterolu w osoczu. Według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego za nieprawidłowe uznaje się następujące stężenia:

• cholesterolu LDL ≥3,0 mmol/l (115 mg/dl)
• cholesterolu całkowitego ≥5,0 mmol/l (190 mg/dl)

U osób obciążonych dużym ryzykiem sercowo-naczyniowym (wskaźnik SCORE ≥5%) oraz u chorych z chorobą niedokrwienną serca lub cukrzycą konieczne jest wzmożenie działań profilaktycznych i dążenie do uzyskania u pacjenta niższych docelowych stężeń cholesterolu:

• cholesterolu LDL poniżej 2,5 mmol/l (100 mg/dl)
• cholesterolu całkowitego (TC) poniżej 4,5 mmol/l (175 mg/dl)

Wyróżnia się hipercholesterolemię:

• pierwotną, której przyczyną jest defekt jednego genu (tak jest w przypadku hipercholesterolemii rodzinnej i rodzinnego defektu apolipoproteiny B₁₀₀) lub wielu genów (hipercholesterolemia wielogenowa). Na ujawnienie się hipercholesterolemii wielogenowej wpływa również nieprawidłowa dieta.
• wtórną, będącą wynikiem stosowania leków (np. progestagenów, glikokortykosteroidów, inhibitorów proteaz stosowanych w leczeniu zakażenia HIV, tiazydowych leków moczopędnych, niektórych beta-blokerów) lub objawem innych chorób, m.in.:
  • niedoczynności tarczycy
  • zespołu nerczycowego
  • chorób wątroby przebiegających z cholestazą (zwiększenie stężenia kwasów żółciowych we krwi i tkankach).

Jak często występuje hipercholesterolemia?
Stężenie cholesterolu LDL powyżej 3,0 mmol/l występuje u około 60% dorosłych Polaków.

Najczęstsza jest hipercholesterolemia wielogenowa, która występuje u 1 osoby na 10–20 zależnie od wieku (częściej u osób starszych). Hipercholesterolemie uwarunkowane genetycznie są rzadsze (występują u 1 osoby na 500–1000).

Jak się objawia?
W przypadku postaci wielogenowej brak jest charakterystycznych objawów. Pierwsze objawy często wynikają z powikłań hipercholesterolemii, takich jak: choroba niedokrwienna serca, miażdżyca tętnic szyjnych lub tętnic kończyn dolnych.

Do objawów postaci rodzinnej zaliczamy:

• żółtaki płaskie powiek
• żółtaki ścięgna Achillesa
• żółtaki guzowate
• żółtaki wyniosłe skórne
• rąbek starczy rogówki.

Objawy te są następstwem nadmiernego gromadzenia się cholesterolu w tkankach. Objawy te nie występują często, mogą być nieobecne wszystkie z tych objawów lub niektóre z nich. O hipercholesterolemii rodzinnej pośrednio świadczą przedwczesne objawy miażdżycy. Sugerują ją także choroba wieńcowa lub zaburzenia lipidowe rozpoznane w młodym wieku u rodziców i rodzeństwa.

Diagnoza
W celu wykrycia hipercholesterolemii należy co 5 lat (najlepiej razem z kontrolą ryzyka chorób układu krążenia) oznaczyć stężenie cholesterolu całkowitego, a w przypadku dużego ryzyka – wykonać pełny lipidogram.

Leczenie
Do metod niefarmakologicznych należą:

• stosowanie zasad zdrowej diety
• codzienna aktywność fizyczna
• eliminacja czynników ryzyka (takich jak palenie tytoniu)

Leczenie farmakologiczne:

Głównymi lekami stosowanymi w celu obniżania stężenia cholesterolu są statyny.

Profilaktykę chorób układu krążenia prowadzi się przez całe życie, a jej istotą są regularne wizyty kontrolne oraz stosowanie się do zaleceń lekarskich. Po uzyskaniu odpowiednich stężeń cholesterolu u chorego, warunkiem utrzymania się tego korzystnego stanu jest kontynuowanie terapii. Dlatego w tej sytuacji nie można mówić o całkowitym wyleczeniu chorego i nie można zakończyć leczenia.

Hipercholesterolemia może przyczyniać się do wystąpienia:

• choroby niedokrwiennej serca
• choroby naczyń obwodowych
• udaru niedokrwiennego mózgu
• tętniaka aorty brzusznej.

Co robić, aby uniknąć zachorowania?
Do zasad zapobiegania hipercholesterolemii należą: zachowanie odpowiedniej aktywności fizycznej, eliminacja innych czynników ryzyka, jak palenie tytoniu, oraz stosowanie zasad zdrowej diety.  

🔊 Słuchaj

Prowadząca edukację: pielęgniarka Ewa Pochylska, pielęgniarka Bogumiła Kokosińska.

Cel spotkania
Uczestnicy poznają podstawowe wiadomości o cukrzycy. Potrafią stosować dietę w cukrzycy. Pacjenci potrafią prowadzić samoobserwację i samopielęgnację w cukrzycy.

Cele szczegółowe
1. Uczestnik zdefiniuje pojęcie – cukrzycy.
3. Pacjent wymieni przyczyny omawianej choroby.
4. Pacjent zda sobie sprawę z grożących mu powikłań nieleczonej cukrzycy.

Termin i miejsce edukacji
Edukacja jest prowadzona – dwa razy w miesiącu (w poniedziałki) w siedzibie SPZOZ w Warce.

EDUKOWANI PACJENCI
Edukowani pacjenci to osoby z rozpoznaną cukrzycą, posiadający aktywną deklarację przynależności do naszej Przychodni.

🔊 Słuchaj

Cukrzyca (łac. diabetesmellitus) to, zgodnie z definicją Światowej Organizacji Zdrowia, grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią wynikającą z defektu wydzielania lub działania insuliny. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych.

Objawy i powikłania choroby
Objawy niedawno wykrytej lub niedostatecznie leczonej cukrzycy są bardzo typowe, chociaż ich nasilenie może mieć różny stopień.

Na typowy zespół objawów klinicznych składają się:

• zmęczenie,
• osłabienie,
• wielomocz (czyli częste oddawanie dużej ilości moczu),
• nadmierne pragnienie,
• zwiększony apetyt,
• chudnięcie.
• pojawienie się zmian ropnych na skórze oraz stanów zapalnych narządów moczowo-płciowych

Rozpoznanie cukrzycy
Podstawowe znaczenie dla rozpoznania cukrzycy mają badania biochemiczne krwi – oznaczenie zawartości cukru we krwi oraz w moczu (tzw. glikozurii, czyli cukromoczu).

 

Samokontrola w cukrzycy
Samokontrola wyrównania metabolicznego cukrzycy to przeprowadzane samodzielnie przez chorych pomiary stężenia glukozy we krwi i moczu, badanie obecności ciał ketonowych w moczu. Samokontrola pozwala odpowiednio wyedukowanym chorym dopasowywać terapię do aktualnych potrzeb, zapobiegać powikłaniom cukrzycy – ostrym i przewlekłym, prowadzić wybrany tryb życia.

Pamiętaj, że samokontrola pozwala na:

• uzyskiwanie oczekiwanych, prawidłowych wartości glikemii,
• unikanie ostrych oraz późnych powikłań cukrzycy,
• wykluczanie stanów zagrażających życiu,
• dokładny dobór leków i ich dawek,
• modyfikację leczenia kierując się wskazówkami lekarza

Ocena stężenia glukozy we krwi:
Do kontrolowania stężenia glukozy we krwi (glikemii) bezpośrednio przez chorego na cukrzycę używa się krwi włośniczkowej.

Określenie stężenia glukozy we krwi dla kontroli glikemii w ciągu doby jest zalecane szczególnie u pacjentów z cukrzycą leczonych insuliną.

Zwykle zaleca się ocenę glikemii w następujących porach w ciągu doby:

• rano na czczo,
• 2 godziny po śniadaniu,
• przed obiadem,
• przed kolacją,
• późno wieczorem przed snem.

Dla każdego pacjenta z cukrzycą lekarz prowadzący może ustalić indywidualnie najbardziej korzystne momenty w ciągu doby do kontroli glikemii.

Należy pamiętać, że zawsze obowiązuje następująca kolejność podejmowanych czynności: najpierw sprawdzenie stężenia glukozy we krwi, następnie wstrzyknięcie insuliny, potem jedzenie.

Znaczenie diety w cukrzycy
Właściwa dieta jest nieodzownym elementem leczenia cukrzycy. Energetyczność diety powinna być dopasowana do indywidualnych potrzeb każdego pacjenta, a więc uwzględniać płeć, wiek, stan fizjologiczny i wysiłek fizyczny wykonywany przez daną osobę.

W cukrzycy najistotniejszą i zarazem najtrudniejszą rzeczą jest dopasowanie diety do czasu podawania insuliny oraz właściwych jej dawek.

Posiłki powinny być spożywane regularnie, co zapobiega zbyt dużym wahaniom poziomu glukozy we krwi.

Liczba spożywanych posiłków zależy od liczby wstrzyknięć insuliny oraz od jej rodzaju (czasu działania) czy przyjmowania tabletek dlatego dla każdej osoby dieta powinna być indywidualnie ustalona przez lekarza i dietetyka.

Zazwyczaj zaleca się spożywanie 5-7 posiłków w ciągu dnia. W dziennej racji pokarmowej musi więc znaleźć się pierwsze śniadanie, drugie śniadanie, obiad, podwieczorek, pierwsza kolacja, a niekiedy również i druga. Czasami trzeba nawet zjeść coś dodatkowo tuż przed snem.

Godziny posiłków powinny być stałe i dostosowane do czasu podawania insuliny oraz planowanego wysiłku fizycznego.

Najważniejsze zasady diety w cukrzycy

• W 2-3 głównych posiłkach powinny znaleźć się produkty dostarczające białko pochodzenia zwierzęcego – mleko i przetwory mleczne, ryby, chude mięsa i wędliny, białko jaja.
• Nie zapominaj o węglowodanach złożonych, które mają dostarczać 50-60% energii diety (białka 15-20%, a tłuszcz mniej niż 30%). Ich najlepszym źródłem są kasze, płatki, makarony, pieczywo pełnoziarniste oraz ziemniaki i warzywa strączkowe (zawierają także białko roślinne).
• Dbaj o to, aby w twojej diecie znalazły się produkty zbożowe, warzywa i owoce – cenne źródłobłonnika pokarmowego. Zaleca się jedzenie warzyw i owoców przy każdym posiłku, najlepiej w postaci surowej. Należy jednak wystrzegać się spożywania zbyt dużych ilości winogron, mango i bananów, gdyż zawierają sporo cukrów prostych.
• Nie jedz owoców konserwowanych oraz suszonych, ponieważ dostarczają dużej ilości cukru.
• Wybieraj mięsa i wędliny o małej zawartości tłuszczu i cholesterolu.
• Zrezygnuj ze słodyczy, słodkich napojów i wszelkich wyrobów cukierniczych.
• Unikaj alkoholu i palenia papierosów.
• Ograniczaj spożycie soli i produktów z jej dużą zawartością.

Powikłania cukrzycy:

 Ostre powikłania :

• Kwasica ketonowa (DKA – DiabeticKetoacidosis) jest niebezpiecznym powikłaniem i stanem bezpośrednio zagrażającym życiu. Brak insuliny powoduje rozkładanie tłuszczów i związanego z nim powstawania ciał ciał ketonowych, które przechodzą do krwi i moczu chorego. Objawy to odwodnienie, głęboki i szybki oddech (oddech Kussmaula, często o zapachu acetonu), często ból brzucha, senność. Kwasica ketonowa może doprowadzić do wstrząsu i śpiączki. Szybkie podjęcie leczenia zwykle zapewnia pełne wyleczenie. Zwykle zdarza się chorym na cukrzycę typu 1, wskutek całkowitego braku insuliny.

 

• Nieketonowy stan hiperosmolarny lub kwasica hiperosmotyczna – występuje stosunkowo rzadko, dotyczy zwykle starszych osób chorujących na cukrzycę typu 2. Wysokie stężenie glukozy we krwi powoduje osmotyczną utratę wody z komórek i dalej utratę wody wydalanej z glukozą w moczu. Jeśli braki płynów nie są uzupełniane, prowadzi to do skrajnego odwodnienia i braku równowagi elektrolitowej. Postępowanie zaburzeń świadomości może doprowadzić do śpiączki. We krwi chorych stwierdza się bardzo wysokie stężenie glukozy bez rozwoju kwasicy ketonowej.

 

• Hipoglikemia grozi chorym leczącym się insuliną lub doustnymi środkami zwiększającymi wydzielanie insuliny. Zwykle pojawia się po przyjęciu niewłaściwej dawki leku, nieprzyjmowaniu pokarmów lub niestrawieniu posiłku, wraz z którym lek był przyjmowany, a także po wysiłku fizycznym, którego nie zrekompensowano odpowiednią dawką glukozy w jedzeniu lub zmniejszeniem dawki leku. Zbyt niskie stężenie glukozy we krwi może objawić się u chorego potami, niepokojem, pobudzeniem, dreszczami, głodem. W krańcowych przypadkach może dojść do utraty świadomości, śpiączki lub drgawek – wtedy niezbędna jest hospitalizacja.

 

Przewlekłe powikłania
Wieloletnia cukrzyca prowadzi do wielu groźnych powikłań, które dotyczą wielu narządów. Ryzyko wystąpienia i postęp przewlekłych powikłań zależą głównie od kontroli metabolicznej cukrzycy. Osoby o dobrze wyrównanej cukrzycy są w znacznie mniejszym stopniu zagrożone przewlekłymi powikłaniami. Przyczyną powstawania powikłań są uszkodzenia naczyń krwionośnych: mikroangiopatia, dotycząca drobnych naczyń i naczyń włosowatych oraz makroangiopatia prowadząca do zmian miażdżycowych naczyń o średniej i dużej średnicy.

Mikroangiopatia powoduje uszkodzenia:

• narządu wzroku – zmiany naczyń siatkówki czyli retinopatia cukrzycowa, zaćma, zmiany dotyczące naczyniówki. Najpoważniejszym skutkiem uszkodzenia narządu wzroku jest ślepota.
• nerek – nefropatia cukrzycowa, czyli uszkodzenie funkcji nerek prowadzące do ich niewydolności (konieczność leczenia dializami lub przeszczepem nerki)
• włókien nerwowych – neuropatie: polineuropatia cukrzycowa o charakterystycznych objawach „rękawiczkowych” i „skarpetkowych” (zaburzenia czucia, uczucie drętwienia, bólu lub parzenia dłoni i stóp)
• cukrzycowa neuropatia autonomicznego układu nerwowego – objawy zależą od lokalizacji zmian i mogą obejmować na przykład: zaburzenia pracy serca, nieprawidłowości ciśnienia tętniczego, zaburzenia pracy przewodu pokarmowego (głównie uporczywe biegunki), zaburzenia w oddawaniu moczu, impotencja.

Makroangiopatia prowadzi do zwiększonej zapadalności na choroby układu sercowo-naczyniowego, które stanowią w ok. 80% przyczynę zgonu w tej grupie chorych. Najważniejsze powikłania naczyniowe występujące u diabetyków to:

• choroba niedokrwienna serca i zawał mięśnia sercowego
• zespół stopy cukrzycowej – zaburzeń ukrwienia i unerwienia stopy, mogących prowadzić do owrzodzeń i deformacji stopy, infekcji a w konsekwencji do martwicy i konieczności mniejszych lub większych amputacji
• udar mózgu – prowadzący do różnego stopnia uszkodzenia mózgu.

🔊 Słuchaj

Prowadząca edukację: mgr poł. Justyna Brodalka, położna Katarzyna Bartczak

Cel edukacji:
Wszechstronne  przygotowanie  kobiet  ciężarnych  /  par do odbycia ciąży, porodu, połogu i opieki nad noworodkiem/niemowlęciem.

TERMIN EDUKACJI
Edukacja prowadzona jest zgodnie z kalendarzem okresu płodowego każdej pacjentki
– 1 x w tygodniu w okresie od 21 do 31 tyg. ciąży
– 2x w tygodniu w okresie od 32 tyg. ciąży do terminu porodu

EDUKOWANI PACJENCI:
Kobiety ciężarne w okresie od 21 do 31 tyg. ciąży oraz od 32 tyg. ciąży do porodu.

🔊 Słuchaj

Prowadząca edukację: mgr poł. Justyna  Brodalka

Ginekolog prowadzący ciążę  ma obowiązek prawny poinformować ciężarną  w 20 tygodniu ciąży o możliwości spotkań edukacyjnych z położną rodzinną. Spotkania edukacyjne z położną mają na celu przygotowanie do porodu i rodzicielstwa, a także do porodu rodzinnego.

Udział w tych spotkaniach jest dobrowolny. Spotkania z położną dają ciężarnej i jej partnerowi możliwość zdobycia niezbędnej wiedzy dotyczącej okresu ciąży, porodu, połogu oraz opieki nad noworodkiem.

Ramowy program edukacji przedporodowej dotyczący okresu prenatalnego (ciąży) obejmuje w szczególności:

1) przebieg ciąży i rozwój dziecka od początku ciąży do porodu;

2) opiekę prenatalną – dostępne formy opieki medycznej i plan opieki przedporodowej;

3) styl życia w okresie ciąży – zasady odżywiania, używki, nałogi oraz ich wpływ na rozwój ciąży i dziecka, aktywność zawodowa, aktywność fizyczna, zachowania i czynności uznawane za niebezpieczne dla kobiet w okresie ciąży;

4) dolegliwości okresu ciąży i sposoby radzenia sobie z nimi;

5) profilaktykę chorób zakaźnych w okresie okołoporodowym, w tym szczepienia ochronne;

6) problemy psychologiczne i emocjonalne kobiety i jej rodziny w okresie ciąży, porodu i połogu;

7) zagadnienia prawne dotyczące przepisów, standardu, praw pacjenta, opieki medycznej w okresie okołoporodowym, ustawodawstwa rodzinnego, ochrony prawnej ciężarnych, matek.

4. Ramowy program edukacji przedporodowej dotyczący porodu obejmuje w szczególności:

1) przygotowanie do porodu i plan porodu, w tym preferencje i oczekiwania rodzącej;

2) czynniki zwiastujące poród, początek porodu, w tym stany nagłe wymagające szybkiej hospitalizacji;

3) fizjologia porodu, poród aktywny, poród rodzinny;

4) pozycje wykorzystywane w I i II okresie porodu (pozycje wertykalne) i sprzęt pomocny w trakcie porodu;

5) łagodzenie bólu porodowego (niefarmakologiczne i farmakologiczne);

6) kontakt matki z dzieckiem „skóra do skóry”, w tym inicjacja karmienia piersią;

7) cięcie cesarskie – korzyści i zagrożenia dla matki i dziecka, powikłania wczesne i późne po cięciu cesarskim;

8) informowanie o możliwości deponowania tkanek popłodu, w tym krwi pępowinowej, sznura pępowinowego – w celu pozyskania komórek macierzystych.

5. Ramowy program edukacji przedporodowej dotyczący okresu poporodowego (połóg) obejmuje w szczególności:

1) opiekę w okresie połogu – przebieg połogu, powrót płodności po porodzie oraz psychologiczne aspekty połogu;

2) karmienie piersią i wsparcie w laktacji, w tym rozwiązywanie problemów związanych z laktacją;

3) opiekę nad noworodkiem a następnie nad niemowlęciem, w tym postępowanie z noworodkiem po urodzeniu, działania profilaktyczne wykonywane u noworodka oraz niemowlęcia, pielęgnację dziecka, informacje i zalecenia dla rodziców odnośnie do postępowania z dzieckiem w domu oraz zapewnienie dziecku bezpieczeństwa w środowisku domowym.

6. Ramowy program edukacji przedporodowej dotyczący wsparcia społecznego w okresie okołoporodowym obejmuje w szczególności informacje dotyczące wsparcia emocjonalnego, informacyjnego, instrumentalnego, rzeczowego (materialnego).Ponadto edukacja ta daje wsparcie psychiczne i poczucie bezpieczeństwa. Podczas takich spotkań partnerzy ugruntowują swoje przekonania o „wspólnocie macierzyńskiej”. Jest to okazja do omówienia tematów związanych z przebiegiem ciąży, porodu i połogu.